Zodra de fresia’s bloeien, beginnen de knollen intensief te groeien. In deze periode mag de temperatuur in de kassen hoger zijn, tussen 20 en 25 °C. Geef weinig en spaarzaam water en stop 3-4 weken na de bloei.
De opbrengst en de kwaliteit van de knollen hangen sterk af van het tijdstip van de teelt. Ze zijn op hun grootst in de winter, terwijl hun piekperiode in de lente is. In september-februari groeien de knollen in een maand niet zoveel als in een week in april of mei.
De knollen moeten worden gegraven wanneer ten minste twee derde van de bladeren is verwelkt. Ze worden twee of drie dagen in de kas gedroogd, waarna ze worden schoongemaakt, gesorteerd en met water behandeld. Gedurende deze periode moeten ze worden beschermd tegen direct zonlicht.
Zij worden opgeslagen in dozen met een dichte netbodem.
De grootte van de knollen varieert sterk. Sommige rassen zijn groot (meer dan 3 cm in diameter). In hetzelfde gebied worden knollen gevonden met een diameter van 1,2-1,5 cm. De diameter van de kinderen ligt tussen 0,5 en 1,5 cm.
Er is geconstateerd dat de grotere knollen grotere planten opleveren, eerder bloeien en meer bloemen tegelijk.
Het vermenigvuldigingspercentage van de knollen is sterk afhankelijk van hun grootte en van het tijdstip van de teelt. In veel gevallen was het voortplantingspercentage van extra knollen het dubbele en zelfs het drievoudige van dat van type III, hoewel het gewicht van extra knollen meer toenam dan dat van extra knollen.
Het is economisch niet haalbaar om fresia’s uit zaad te telen, aangezien de omzet- en oogstperiode van zaadfresia’s langer is, de arbeidskosten hoger zijn en de sierwaarde lager is dan die van knolgewassen. Bijna alle recente soorten freesia’s zijn steriel en zetten geen zaad. De oudste soorten freesia’s die wel zaad zetten, zijn kleinbloemig. Dergelijke fresia’s zijn het kweken niet waard, omdat ze niet kunnen tippen aan de schoonheid van de rassen die de laatste decennia zijn ontwikkeld.
De veredeling van fresia’s is vrij moeilijk omdat zonder kunstmatige kruising en selectie de zaadpopulaties zeer snel degenereren, met een verslechtering van de bloemkleur, een overheersing van doffe geelachtige en blauwachtige kleuren en een verbrokkeling van de bloemen.
Er zijn echter enkele redenen waarom het de moeite waard kan zijn om fresia’s uit zaad te kweken. Zaden brengen geen virusziekten over, terwijl schimmelziekten alleen worden opgelopen wanneer de ziekteverwekkers in de grond aanwezig zijn, en deze ziekten zijn zeer schadelijk voor vegetatief vermeerderende fresia’s.
Daarom worden in Engeland alleen uit zaad geteelde fresia’s geteeld. Deze methode van vermeerdering is wijdverbreid in Duitsland en Polen. Italië heeft een lange traditie in het kweken van freesia’s. Dit land exporteert een groot aantal freesia’s. In Nederland is freesia de meest geëxporteerde plant, maar hier wordt ze alleen vegetatief vermeerderd. In Nederland is de gewasbescherming op de bloemenbedrijven goed geregeld.
Momenteel kunnen wij de vermeerdering van fresia’s door zaad nog niet bevorderen, omdat er geen goed zaad beschikbaar is. Dit is echter maar tijdelijk, dus bespreken we hieronder hoe je fresia’s uit zaad kunt kweken.
Veredelaars werken nu hard aan de ontwikkeling van nieuwe zaadvariëteiten van freesia.
Parigo LTD in Engeland, M.C. van Staaveren in Nederland. In Duitsland wordt een ras van superfreesia’s ontwikkeld. Enzett Citrin, Enzett Brunstein, Enzett Almadin, Enzett Hamatit en andere rassen zijn recentelijk ontwikkeld.
De nieuwste en zeer goede zaaddragende diploïde rassen zijn Biermans King Size, Mahy’s Super Giant, Van Staaveren Rainbow, Wulfinghoff Super. Tetraploïde rassen zijn Bierman’s Discovery, Parigo Supreme, Super Emeraude, Van Staaveren Royals, Wulfinghoff, Fantastica.
Het belangrijkste is om slecht groeiende, misvormde, vergelende planten en planten die ernstig zijn aangetast door virusziekten te blijven verwijderen. Wordt dit niet gedaan, en worden met name met het virus besmette planten niet verwijderd, dan zullen de rassen snel degenereren.
Oogsten en opslag
Freesia’s worden geoogst voor de verkoop wanneer de onderste bloesem de voor de variëteit kenmerkende kleur heeft gekregen. Als de roosjes niet erg stevig zijn, moet worden gewacht tot de tweede bloem opengaat. Als de planten te vroeg worden geplukt, houden de bloemen het water niet goed vast. Freesia’s worden het best geplukt op zonnige dagen. Pluk tot de volgende bloeiwijze begint. Pluk de bladeren niet. Week het gereedschap in een desinfecterende oplossing.
Freesia’s zijn ongeveer een week houdbaar, zelfs in een zeer warme kamer, ongeveer 2 weken in een koele kamer.
In de winter komt het vaak voor dat de bloeiwijzen niet volledig opengaan. Het is beter ze te weken in een waterige oplossing van 6 % suiker in plaats van water.
Na het sorteren worden de planten in bundels van 20 stuks gebonden. Bij de bloeiwijze en aan de basis van de stengel stijf opbinden om te voorkomen dat de bloeiwijze vervormt.
